Mu ntangu tua kala bana ba fioti, lumbu kia  Noël kia kala  lumbu kia makumbu ye nkinzi wa nene va kati kia Mbanz’eto.

Kua Beto tua kele kuendanga mu nzo za nkanda, nkinzi wa Noël wa tu bambudingi lumbu kia lubutuku lua Mfumu eto Yisu Klisto, ye mpe ntangu ya ntete ya mvunda. Mu kuma kiokio misa mia nene mia salamenenge kuna nzo ya Nzambi ya Sainte Thérèse ye sambu kianene kia mpimpa kiasalamenenge ku mviloti ku kimvuka kia B.M.S..

Ma Se ye Zi Ngudi,  mu kutuyangidika, bakele kutu sumbilanga mvuatu mia mpa.

Mu lumbu kiokio, vo tu vutukidi ku Nzo a Nzambi, mambu mawonsono mu zi nzo zeto, makala ma kiese ye ma mpila nkaka.

Mu Nzo zayingi, nsuni a ngombe ka wa kondolongo ko. Bankaka, ba lambisingi nsusu...Kua bawu bakala ye mvuilu wa yingi, ba vondelenge nkombo ya mvimba evo meme. Loso ye mbala (pommes de terres) mpe ka bia kele konduanga ko va meza.

Lumbu kiokio, phono zi fuete vayikisua ku nzila ye tua budidingi miziki mu palaki za mpila mu mpila.

Lumbu kia Bonana ntangu kia fuenenge, bana ba fioti tua kele kuendanga ye mvuma evo fololo mu zi nzo za bakundi ba mase beto. Bawu ba kele ku tuvananga  zi bombons, ntangu za nkaka mbongo (mpata kua bobo bakala mvuilu yayingi, evo meya kua bankaka). Mfumu za ma kompani za mase meto mpe diaka ka batuvilakenenge ko. Bawu diaka ba tufidisingi bima biobio bia tu muesesenge kiese. Ba nkaka, ba bakidingi binkutu, bankaka bombons, chocolats, biscuits, etc… (colis de Noël mu wunu kua bobo basala mu bisalu bia kompani).

Kiese kua Bana ba ntangu yina… Mu ntangu tua vukanenge  ye bakundi beto,  tua kele yokanga ku tiya matenda tua kele bulanga mu mi nti. Ba nkaka ba kele sikanga mbodi...(mu ndinga mindele: pétards)

Bana bobo ba kala ye unkabu evo nzunzu, ba kele kuendanga kuna Noki koko kua vuendenge mindele. Nzila mosi ye Ntundulu. Bakele kuenda yangidikanga mindele mu ngoma zawu, ba nkaka ye biti. Ntundulu, yi bantu ba vuetenge bifuanisu bia nsi eto (masques). Mindele ka bakala ye moko ma ngolo ko. Ba venenge kua ma se momo ye bana nkayilu mia fuana.

Zozo yi nsangu zakileke kieto. .

Kua beno tua sansuka mu ntangu yina, tu luvene mbote ye tu sidi vuvu vo ka lua vilakana lumbu kiokio ko. Tu yangidika Bana beto, mpila mase meto bakele ku tuyangidikilanga.

Nkinzi wa mbote kua beno bawonsonso.

Kua beno baleke mpe, lumekola mambote tua lusisila mpasi beno mpe luasisa mo kua bilandi bieno.

Nkinzi wa mbote kua beno bawonsonso.

 Bisimbi bia nkulu